Việt Nam Nên Phát Triển Điện Hạt Nhân Như Thế Nào?

 Việt Nam đang từng bước nghiên cứu tái khởi động dự án điện hạt nhân, với trọng tâm đặt vào việc đảm bảo an toàn, tối ưu hóa chi phí và lựa chọn công nghệ thế hệ mới. Đây là một bước đi chiến lược nhằm đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia trong bối cảnh nhu cầu điện ngày càng gia tăng.

Nhà Nước Độc Quyền Hay Kêu Gọi Tư Nhân?

Quốc hội đã giao Chính phủ trình cấp có thẩm quyền để khởi động lại điện hạt nhân, đồng thời đưa vào dự thảo Luật Điện lực (sửa đổi) quy định Nhà nước độc quyền phát triển nguồn năng lượng này. Theo ông Nguyễn Thái Sơn, Phó chủ tịch thường trực Hiệp hội Năng lượng Việt Nam, việc độc quyền là cần thiết trong giai đoạn đầu để đảm bảo an toàn tuyệt đối, vì điện hạt nhân liên quan đến công nghệ phức tạp và mức độ bức xạ cao.

Tuy nhiên, PGS. TS Vương Hữu Tấn, nguyên Viện trưởng Năng lượng Nguyên tử Việt Nam, lại cho rằng nếu Nhà nước độc quyền hoàn toàn, sẽ gặp khó khăn trong việc huy động nguồn lực trong và ngoài nước. Việc này có thể làm tăng gánh nặng đầu tư công, nhất là trong bối cảnh nguồn lực quốc gia còn hạn chế.

Lựa Chọn Công Nghệ Thế Hệ Mới

Công nghệ thế hệ mới đóng vai trò quan trọng trong việc khởi động lại điện hạt nhân. Trước đây, dự án điện hạt nhân Ninh Thuận đã được thiết kế với mô hình lò tiêu chuẩn thuộc thế hệ III+, sử dụng công nghệ làm mát bằng nước, đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn sau sự cố Fukushima.

Ngoài ra, công nghệ lò phản ứng module nhỏ và vừa (SMR) đang trở thành xu hướng mới với các ưu điểm vượt trội: kích thước nhỏ gọn, chi phí đầu tư thấp và thời gian xây dựng nhanh. Tuy nhiên, công nghệ này vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm và cần được kiểm chứng lâu dài trước khi triển khai đại trà.

Đảm Bảo An Toàn Và Xử Lý Chất Thải

An toàn luôn là yếu tố hàng đầu khi phát triển điện hạt nhân, đặc biệt sau các thảm họa tại Chernobyl và Fukushima. Hiện nay, hơn 400 lò phản ứng hạt nhân trên thế giới đang vận hành an toàn nhờ các tiêu chuẩn nghiêm ngặt từ Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA). Việt Nam cũng sẽ áp dụng các tiêu chuẩn này để giảm thiểu rủi ro.

Về chất thải hạt nhân, giải pháp lưu giữ thanh nhiên liệu đã cháy để chờ công nghệ xử lý hiện đại hơn đang được nhiều quốc gia áp dụng. Ông Vương Hữu Tấn nhận định rằng, với lượng nhiên liệu sử dụng không lớn, đây không phải là vấn đề lớn đối với Việt Nam.

Khởi Động Lại Dự Án Ninh Thuận

Nhiều chuyên gia đề xuất tái khởi động dự án điện hạt nhân Ninh Thuận để tận dụng hạ tầng và đội ngũ đã được đào tạo. Việc này sẽ giúp tiết kiệm 4-5 năm trong công tác chuẩn bị, đồng thời đáp ứng nhanh chóng nhu cầu năng lượng đang tăng cao.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân nhấn mạnh rằng, Việt Nam sẽ chọn công nghệ đã được kiểm chứng thực tiễn, đảm bảo an toàn tối đa. Các cơ chế đặc thù sẽ được nghiên cứu kỹ lưỡng và trình Quốc hội để tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển bền vững của điện hạt nhân.

Kết Luận

Phát triển điện hạt nhân là một bước đi tất yếu để đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia và đáp ứng nhu cầu điện trong tương lai. Tuy nhiên, Việt Nam cần cân nhắc kỹ giữa việc độc quyền Nhà nước và huy động nguồn lực tư nhân, đồng thời lựa chọn công nghệ phù hợp, đảm bảo an toàn tuyệt đối cho con người và môi trường.