Kiến nghị thí điểm cơ chế ưu đãi đặc thù cho doanh nghiệp xanh
Tại tọa đàm "Tăng trưởng xanh - Xu thế toàn cầu, sự lựa chọn tất yếu" diễn ra vào chiều 28/11, ông Lê Việt Anh, Vụ trưởng Vụ Khoa học, Giáo dục, Tài nguyên và Môi trường thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư, đã chia sẻ thông tin về việc Chính phủ đang nghiên cứu và triển khai cơ chế ưu đãi đặc thù cho các doanh nghiệp tham gia vào tiến trình tăng trưởng xanh. Đây là một phần trong Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021 - 2030, với tầm nhìn đến năm 2050, đã được Chính phủ phê duyệt, nhằm thúc đẩy sự phát triển bền vững của nền kinh tế.
Tăng trưởng xanh – Định hướng quan trọng của nền kinh tế
Chính phủ đã xác định tăng trưởng xanh là một trong những định hướng quan trọng cho sự phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn tới. Điều này không chỉ phản ánh mục tiêu bảo vệ môi trường mà còn nhằm hướng đến việc xây dựng một nền kinh tế ít carbon, giảm thiểu tác động tiêu cực đến hệ sinh thái và khí hậu. Đại diện Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, các doanh nghiệp tham gia vào chiến lược này sẽ được hưởng những ưu đãi về tài chính và phi tài chính.
Về mặt tài chính, các doanh nghiệp áp dụng công nghệ mới, công nghệ phát thải thấp, hoặc có các giải pháp để tận dụng và lưu trữ carbon sẽ được hỗ trợ về thuế, tiếp cận nguồn tài chính và lãi suất ưu đãi. Về mặt phi tài chính, những doanh nghiệp có cam kết rõ ràng và thực tế về việc thực hiện tăng trưởng xanh sẽ được tạo điều kiện thuận lợi trong các thủ tục đầu tư và kinh doanh. Điều kiện tiên quyết để doanh nghiệp có thể hưởng những ưu đãi này là phải đáp ứng các chỉ tiêu và mục tiêu của tiến trình tăng trưởng xanh.
Đề xuất thí điểm cơ chế ưu đãi đặc thù cho doanh nghiệp
Ông Lê Việt Anh cho biết, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang nghiên cứu đề xuất thí điểm cơ chế ưu đãi đặc thù dành cho một số dự án đầu tư có ứng dụng công nghệ cao và thân thiện với môi trường. Các dự án này cần phải đáp ứng các tiêu chí về tăng trưởng xanh hoặc áp dụng công nghệ bảo vệ môi trường để giảm thiểu khí thải, bảo vệ hệ sinh thái. Đây là một bước đi quan trọng nhằm khuyến khích các doanh nghiệp chủ động đầu tư vào các công nghệ xanh và phát triển bền vững.
Tuy nhiên, việc triển khai cơ chế này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý nhà nước và doanh nghiệp. Ông Việt Anh nhấn mạnh rằng các chính sách sẽ cần được hoàn thiện và bổ sung liên tục, để đảm bảo tính khả thi và hiệu quả trong việc hỗ trợ các doanh nghiệp thực hiện cam kết tăng trưởng xanh.
Tiêu chuẩn xanh và hệ thống phân loại doanh nghiệp
Một phần quan trọng của quá trình triển khai cơ chế ưu đãi là việc xây dựng và hoàn thiện các quy chuẩn, tiêu chuẩn xanh để xác định doanh nghiệp nào được hưởng các ưu đãi này. Bộ Tài nguyên và Môi trường đang được giao nhiệm vụ xây dựng hệ thống quốc gia về tiêu chuẩn xanh, từ đó Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ xây dựng hệ thống ngành xanh quốc gia. Hệ thống phân loại xanh này sẽ là cơ sở để nhận diện và phân loại các doanh nghiệp và dự án tham gia vào tiến trình tăng trưởng xanh, đồng thời tạo điều kiện để các doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận các ưu đãi của Chính phủ.
Ông Lê Việt Anh cho biết, hệ thống phân loại này sẽ là cơ chế mở, giúp doanh nghiệp có thể cập nhật công nghệ mới, đồng thời tạo ra cơ hội tiếp cận các ưu đãi tài chính và phi tài chính. Mục tiêu là xây dựng một hệ thống linh hoạt, có thể điều chỉnh và cập nhật theo nhu cầu của thị trường và sự phát triển của công nghệ.
Nhận thức của doanh nghiệp và người tiêu dùng về tăng trưởng xanh
Mặc dù các cơ chế ưu đãi đang được hoàn thiện, nhưng thách thức lớn nhất hiện nay là nhận thức của doanh nghiệp và người tiêu dùng về tăng trưởng xanh. Các chuyên gia cảnh báo về hiện tượng "tẩy xanh" (greenwashing), khi một số doanh nghiệp cố tình hoặc vô ý gây nhầm lẫn thông tin, khiến người tiêu dùng tưởng rằng doanh nghiệp của họ có trách nhiệm với môi trường, dù thực tế không phải như vậy.
Ông Binu Jacob, Tổng Giám đốc Nestlé Việt Nam, cho rằng điều quan trọng trong quá trình chuyển đổi sang tăng trưởng xanh là thay đổi nhận thức của người tiêu dùng. Ông dẫn chứng, mặc dù Nestlé Việt Nam sử dụng nguyên liệu tái chế để sản xuất chai nhựa, nhưng nhiều người tiêu dùng vẫn cho rằng doanh nghiệp chỉ "rửa và sử dụng lại nguyên liệu bỏ đi", mà không hiểu hết giá trị thực sự của việc tái chế và bảo vệ môi trường.
Ông Lê Việt Anh cũng đồng tình với ý kiến này, và nhấn mạnh rằng nâng cao nhận thức của người tiêu dùng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển sản phẩm xanh. Khi người tiêu dùng chủ động lựa chọn sản phẩm thân thiện với môi trường, điều này sẽ tạo động lực cho các doanh nghiệp đổi mới công nghệ, cải tiến quy trình sản xuất và tiếp tục phát triển bền vững.
Kết luận
Tăng trưởng xanh không chỉ là một xu thế toàn cầu mà còn là sự lựa chọn tất yếu đối với nền kinh tế Việt Nam trong bối cảnh hiện nay. Chính phủ và các bộ, ngành đang nỗ lực hoàn thiện các cơ chế, chính sách để hỗ trợ doanh nghiệp tham gia vào quá trình này, từ đó tạo ra một môi trường kinh doanh bền vững. Tuy nhiên, để đạt được thành công, cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và người tiêu dùng. Khi tất cả các bên đều nhận thức đúng đắn và hành động đồng lòng, quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế xanh sẽ trở nên khả thi và hiệu quả.