8 Năm Trắc Trở của Dự Án Chống Ngập 10.000 Tỷ ở TP HCM
Dự án chống ngập do triều cường tại TP HCM với tổng đầu tư gần 10.000 tỷ đồng dù đã hoàn thành hơn 90% vẫn đang "đắp chiếu" do các vướng mắc pháp lý và nguy cơ đội vốn lên hàng nghìn tỷ.
Dự Án Chống Ngập Khổng Lồ Chưa Thể Hoàn Thành
Đầu tháng 11, công trường thi công cống Bến Nghé (quận 1 và 4) cùng nhiều hạng mục khác của dự án chống ngập gần như im ắng, dù công trình đã hoàn thành từ 85-97%. Các cống kiểm soát triều như Tân Thuận, Phú Xuân, Mương Chuối, Cây Khô, và Phú Định cũng chung tình trạng khi tiến độ chỉ còn thiếu khoảng 7-14%.
Dự án chống ngập này, do Công ty cổ phần Đầu tư xây dựng Trung Nam thực hiện, khởi công từ năm 2016, được kỳ vọng kiểm soát triều cường và ứng phó với biến đổi khí hậu, phục vụ 6,5 triệu dân TP HCM. Tuy nhiên, công trình bị đình trệ từ 2018 đến nay, trong khi tình trạng ngập úng ở các khu vực như quận 7 và Nhà Bè ngày càng nghiêm trọng.
Tại phiên họp Quốc hội ngày 26/10, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh dự án này như một ví dụ điển hình về sự lãng phí nguồn lực quốc gia, cần có giải pháp khẩn cấp để tránh tiếp tục tình trạng "đắp chiếu".
Những Vướng Mắc Pháp Lý và Tài Chính Kéo Dài
Theo các cơ quan chức năng, từ khi khởi động, dự án đã thiếu sót về mặt pháp lý khi chưa có quyết định phê duyệt chính thức từ Thủ tướng nhưng vẫn tiến hành thi công. Hơn nữa, hợp đồng với nhà đầu tư được TP HCM ký kết theo tỷ lệ thanh toán bằng quỹ đất và tiền mặt chưa phù hợp với quy định tại thời điểm đó.
Dự án đã phải dừng thi công nhiều lần do hết hạn giải ngân và thời gian thực hiện hợp đồng. Dù tiến độ đạt trên 90%, TP HCM vẫn chưa thể thanh toán cho nhà đầu tư do các vướng mắc pháp lý chưa được tháo gỡ. Trong thời gian dừng thi công, các chi phí lãi vay và tổn thất khác khiến tổng mức đầu tư có thể tăng lên hơn 14.000 tỷ đồng.
Lãi Vay Lên Đến 1,7 Tỷ Đồng Mỗi Ngày
Nhà đầu tư cho biết mỗi ngày tạm dừng, dự án phát sinh gần 2 tỷ đồng chi phí lãi vay. Tổng thời gian tạm dừng thi công là 66 tháng, gây gánh nặng tài chính lớn cho doanh nghiệp. Theo tính toán, nếu dự án kéo dài đến cuối năm 2025, tổng mức đầu tư có thể tăng thêm hơn 4.000 tỷ đồng.
Đề Xuất Của TP HCM và Nhà Đầu Tư
Để giải quyết các vướng mắc, TP HCM đã kiến nghị Thủ tướng cho phép điều chỉnh tổng thể dự án để phù hợp với tổng mức đầu tư mới và kéo dài thời gian thực hiện. Để nhanh chóng hoàn thành dự án, thành phố cũng đề xuất điều chỉnh các điều khoản thanh toán trong hợp đồng hiện tại, cho phép nhà đầu tư tiếp tục triển khai.
Nhà đầu tư Trung Nam cũng kiến nghị TP HCM sớm thanh toán bằng quỹ đất để giảm nợ và lãi vay, đồng thời tạo điều kiện tiếp cận vốn vay ngân hàng. Nhà đầu tư cam kết sẽ hoàn thành dự án trong vòng 6 tháng nếu nhận được thanh toán.
Giải Pháp Chuyên Gia
Theo TS. Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường TP HCM, giải pháp tối ưu là điều chỉnh dự án và bổ sung các quy trình pháp lý cần thiết, dù tốn thời gian nhưng đảm bảo chặt chẽ pháp lý. Ông cũng gợi ý có thể chuyển giao dự án cho Ban quản lý Đầu tư và Xây dựng Thủy lợi 9 thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, cơ quan chuyên ngành phù hợp quản lý và sử dụng vốn nhà nước cho các công trình thủy lợi.
Việc tiếp tục triển khai dự án sẽ mang lại hiệu quả lớn cho thành phố trong công tác chống ngập do triều cường, góp phần cải thiện chất lượng sống của người dân.