Người tiêu dùng vẫn thận trọng trong chi tiêu
Dù đã có nhiều chương trình khuyến mãi, sức mua từ người tiêu dùng vẫn chưa cải thiện đáng kể. Hiện nay, giỏ hàng tại các siêu thị chủ yếu là nhu yếu phẩm và các sản phẩm đang giảm giá.
Chị Minh Thu (Long Biên, Hà Nội) dành nhiều thời gian để lựa chọn hàng hóa tại siêu thị, thậm chí đợi xem livestream để mua được giá rẻ hơn. "Mọi thứ đều tăng giá, trong khi thu nhập gia đình tôi vẫn như cũ, nên phải cân nhắc kỹ khi mua sắm. Con tôi sắp vào lớp 1, do đó càng cần tính toán chi tiêu," chị chia sẻ.
Chị Hoài Thu (Nam Từ Liêm, Hà Nội) cũng lựa chọn kỹ hơn, canh giờ để mua thịt với giá giảm ít nhất 10%. Chị thậm chí chấp nhận đi siêu thị sớm hoặc vào sát giờ đóng cửa để tận dụng các ưu đãi. Theo khảo sát của Vietnam Report, gần 40% người tiêu dùng cho biết tình hình tài chính cá nhân chưa cải thiện vào cuối năm. Điều này được phản ánh qua sức mua khi khách hàng chủ yếu chọn nhu yếu phẩm và sản phẩm khuyến mãi.
Các hệ thống bán lẻ như MM Mega Market và Saigon Co.op cho biết doanh số bán hàng có tăng nhờ các chương trình khuyến mãi, tuy nhiên giá trị trung bình của mỗi giỏ hàng không thay đổi đáng kể so với năm trước. Các khách hàng chủ yếu tập trung vào sản phẩm giảm giá, quà tặng kèm, thay vì mua sắm đa dạng như trước.
Kinh tế khó khăn, nhu cầu vay vốn giảm
Bà Trần Khánh Hiền, Giám đốc Khối nghiên cứu Công ty chứng khoán MB, cho biết tăng trưởng tín dụng của các công ty tài chính tiêu dùng hiện đang chậm lại, thấp hơn nhiều so với thời điểm kinh tế ổn định. Điều này cho thấy người tiêu dùng ít sử dụng tín dụng hơn do lo ngại về tài chính cá nhân.
Theo bà Đinh Thị Thuý Phương – Vụ trưởng Vụ Thống kê Thương mại và dịch vụ, mặc dù tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng trong 9 tháng đầu năm tăng 8,8% so với cùng kỳ, nhưng vẫn thấp hơn mức tăng trung bình của giai đoạn 2015-2019. Sau khi loại trừ yếu tố lạm phát, tăng trưởng tiêu dùng thực tế từ đầu năm đến nay chưa vượt quá ngưỡng 5%.
Thách thức cho nền kinh tế
Tiêu dùng nội địa là một trong ba động lực chính của tăng trưởng kinh tế, nhưng hiện đang gặp khó khăn. Theo ông Huỳnh Hoàng Phương, chuyên gia tài chính độc lập, tăng trưởng tiêu dùng đang thấp hơn so với tốc độ tăng trưởng GDP, cho thấy sức tiêu dùng của người dân vẫn yếu.
Nhiều chương trình khuyến mãi được tung ra để kích cầu, nhưng theo ông Hà Ngọc Sơn, Phó tổng giám đốc Công ty thương mại Sài Gòn (SATRA), việc kéo dài khuyến mãi có thể làm giảm hiệu quả. Ông đề xuất thời lượng khuyến mãi ngắn hơn nhưng truyền thông rộng rãi để tạo hiệu ứng mạnh.
Trên sàn thương mại điện tử, các chương trình giảm giá cũng được tổ chức định kỳ, với những ngày khuyến mãi đặc biệt (8/8, 9/9...). Ông Nguyễn Bình Minh, Ủy viên Ban chấp hành Hiệp hội thương mại điện tử Việt Nam, nhận định đợt khuyến mãi cuối năm sẽ chỉ thu hút những nhu cầu còn lại. Ông cho rằng các nhà bán lẻ nên cam kết cao hơn với khách hàng để khuyến khích chi tiêu, như việc hỗ trợ hủy đơn ngay cả khi hàng đã giao.
Giải pháp khuyến khích tiêu dùng
Theo TS Nguyễn Quốc Việt, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách, cải thiện thu nhập người tiêu dùng là yếu tố cốt lõi để kích cầu. Ông nhấn mạnh cần phát triển bền vững khu vực kinh tế tư nhân, tạo việc làm ổn định cho người dân. Để làm được điều này, ông khuyến nghị chính phủ không nên tăng thuế và phí trong thời gian tới, vì sẽ làm tăng chi phí đầu vào của doanh nghiệp, gây tác động ngược đến sức mua của người dân.